ترجمه چیست؟ تعریف ترجمه و انواع آن
واژه ی ترجمه
قبل از هر چیز لازم است تا به خود واژه ترجمه (translation) و مشتقات آن بپردازیم. ترجمه عمل تغییر یک متن یا گفتار از یک زبان به زبان دیگر است. این تنها تعریفی ابتدایی و عامیانه از لفظ ترجمه است. شخصی که عملا درگیر کار ترجمه است را مترجم (translator) می نامند و علمی که اصول و روش ترجمه را مورد مطالعه قرار می دهد علم ترجمه شناسی (translatology ) نامیده می شود و شخصی که آگاه به این علم بوده و یا آن را مطالعه می کند ترجمه شناس (translatologist )اطلاق می گردد.
معمولا در ترجمه، ما با دو زبان سرو کار داریم و در نتیجه مقایسه و مقابله دو زبان مطرح می شود. بنابراین، می توان گفت که ترجمه شناسی بخشی از زبان شناسی مقابل های (linguistics contrastive ) است.
زبانی که در آن زبان کار ترجمه را شروع می کنیم معمولا زبان اول/ مبدأ (language1 = L1 یا language Source = SL ) نامیده می شود و زبانی که ترجمه به آن ختم می شود زبان دوم/ مقصد ( language2= L2 یا language Target = TL ) نامیده می شود.
علاوه بر واژه translation از واژه دیگری نیز برای ترجمه استفاده می شود که آن واژه interpretation است که به معنی ترجمه، تعبیر یا تفسیر می باشد و شخصی که این کار را انجام می دهد مترجم یا مفسر (interpreter ) نامیده می شود. امروزه واژه interpreter بیشتر برای مترجمان شفاهی و همزمان به کار می رود.
ترجمه در تعریف
صنعت و هنر ترجمه یا برگردان کار درک و تفسیر موضوعات، معانی، و مفاهیم پدید آمده در یک زبان (زبان مبدأ)، و سپس انتقال، معادل یابی و بازسازی آنها در زبانی دیگر (زبان مقصد) را بر عهده می گیرد. مترجمان کم تجربه در این فنّ ظریف، ممکن است براین باور باشند که در زبان و ترجمه، درست همانند علمی دقیق، می توان هر واژه و مفهومی را هم به طور دقیق تعریف و درک کرد، و هم آنها را به شیوه ای شفاف با پیوندهای متقابل و کاملاً ثابت، از دو حوزهٔ زبانی متفاوت به هم اتصال داد. هر چند چنین برخوردی ممکن است در مورد زبان های برنامه نویسی رایانه ای و زبان های ماشینی دیگر (همچون هوش مصنوعی) تا اندازه ای میسّر باشد، در خصوص زبان های طبیعی انسانی دور از واقعیّت و امکان است. بیشتر این پیچیدگی ها به طبیعت و نقش بی همانند زبان در تمامی تجربه ها و فرایندهای حیات انسانی چه در سطوح فردی و شخصیتی، و چه در ترازهای اجتماعی و فرهنگی بازمی گردد. واژهٔ «ترجمه» در پهلوی به صورت «ترگمان» به معنی مترجم به کار رفته است و در نوشته های آشوری به صورت «ترگومانو» دیده شده است. همچنین، در پارسی سره (فارسی خالص)، گاه از واژه های «پچواک» و «برگردان» به جای «ترجمه» استفاده می کنند.
مترجم کیست؟
مترجم یا برگرداننده کسی یا ویژگی کسی است که در صنعت یا هنرِ ترجمه مهارت دارد و عهده دارِ درک و تفسیر موضوعات، معانی، و مفاهیم پدیدآمده در یک زبان (زبان مبدأ)، و سپس انتقال، معادل یابی، و بازسازی آنها در زبانی دیگر (زبان مقصد) است.
۱) تعریف ترجمه:
برای واژه ی « ترجمه» تعاریف مختلفی از سوی مترجمان و متخصصان فن بیان شده است که در اینجا به اختصار چند مورد را بررسی می کنیم.
جان کتفورد (Catford, 1965) ترجمه را اینگونه تعریف می کند:
<Translation is the replacement of textual material in one language by equivalent textual material in another language>
ترجمه جایگزینی مواد متنی است در یک زبان (زبان مبدأ) با مواد متنی معادل در زبان دیگر (زبان مقصد).
یوجین نایدا (E. Nida) نیز ترجمه را چنین تعریف می کند:
«ترجمه عبارت است از پیدا کردن نزدیکترین معادل طبیعی پیام زبان دهنده در زبان گیرنده، نخست از لحاظ معنایی و دوم از لحاظ سبک»
پیترنیومارک (P. Newmark) نیز می گوید:
«ترجمه فنی است که یک پیام نوشتاری در زبانی را با همان پیام در زبان دیگر جایگزین می کند»
ورنر وینتر (Werner Winter ) می گوید:
« ترجمه کوششی است در جهت جایگزینی یک تجربه و یا فرمول خاصی از جهان پیرامون به زبان دیگر»
۲) انواع ترجمه:
ترجمه کلی : عمل جایگزینی متن زبان مبدأ در همه سطوح اعمال می گردد.
:Example
SL: Translation is a branch of contrastive linguistics
TL : ترجمه شاخهای از زبانشناسی مقابل های است.
ترجمه محدود : عمل جایگزینی در همه سطوح اعمال نمی گردد.
:Example
SL: Phonology is the study of the sound system of a language
TL : فونولوژی عبارتست از مطالعه سیستم صوتی زبان
ترجمه محدود :
آواشناسی عبارت است از مطالعه نظام صوتی زبان.
توجه: آرایش کلمات جمله انگلیسی در فارسی نیز حفظ شده است. یعنی جایگزینی در سطح نحو در این جمله اعمال نشده است.
ترجمه کلی :
مطالعه نظام صوتی زبان را آواشناسی می نامند
ترجمه آزاد :
مترجم، پیام متن مبدأ را به صورت آزاد در چارچوب زبان مقصد ترجمه می کند.
در این نوع ترجمه، پیام و معنای متن مبدأ مورد توجه است نه تعداد کلمات، جملات، عبارات و ….
مثال: خداحافظ بدون توجه به تعداد و ماهیت دستوری و معنایی کلمات سازنده آن، در انگلیسی به Good-bye ترجمه می شود.
ترجمه وابسته به ردیف یا کلمه به کلمه:
مترجم آرایش ردیفی متن مبدأ را حفظ می کند و کلمه را به کلمه، عبارت را به عبارت، و جمله را به جمله ترجمه می نماید.
مثال: ترجمه وابسته به ردیف ”خداحافظ“ می شود
God protector
ترجمه تحت اللفظی (ترجمه لغوی):
مترجم تا حدودی کلمه به کلمه عمل می کند ولی گاهی برای بهتر رساندن پیام، کلمات یا عناصری به زبان مقصد اضافه می کند.
مثال: ترجمه تحت الفظی عبارت خداحافظ به انگلیسی می شود.
God protect you
نیومارک (Newmark, 1981) در مورد دو نوع ترجمه این گونه می گوید:
ترجمه معنایی ( Semantic Translation )
ترجمه پیامی (Communicative Translation)
مثال:
ترجمه پیامی: رنگی نشوید SL: Wet Paint
ترجمه معنایی: رنگ مرطوب
استعمال دخانیات ممنوع
No Smoking : ترجمه پیامی
It is forbidden to use tobacco products :ترجمه معنایی
جمع آوری و بازنشر: روابط عمومی مرکز ترجمه ایران
تعریف ترجمه, انواع ترجمه , ترجمه فنی , مرکز ترجمه , ترجمه زبان , ترجمه متون , ترجمه چیست , ترجمه سایت , دارالترجمه , دارالترجمه زبان روسی , دارالترجمه زبان انگلیسی , دارالترجمه زبان اسپانیایی , دارالترجمه زبان فرانسه , ترجمه تخصصی متن , ترجمه مقاله , ترجمه مقاله رایگان , دارالترجمه ارزان , دارالترجمه تهران , مرکز ترجمه تهران , زبان , interpreter , language Target , linguistics contrastive , مترجم (translator) , ترجمه (translation) , ترجمه شناسی , translation , مترجم شفاهی , مترجم انگلیسی , مترجم روسی ,
